پيشگيری از زخم بستر : کلینیک الو زخم ، با بهترین متخصصین درمان زخم بیستر آماده ارایه خدمات درمانی انواع زخم به بیماران عزیز تهرانی و شهرستانی می باشد.
پيشگيری از زخم بستر
زخم بستر يكي از مشكلات بسيار شديدي است كه بيماران در حين بستري در تخت به مدت طولاني مدت با آن مواجه هستند و معمولا با مراقبت هاي درست و مداوم قابل پيشگيري است . اصولا مراقبت و پيشگيري از زخم بستر بسيار كم هزينه تر و آسان تر از درمان آن است . زيرا در إيجاد زخم بستر بسياري از سيستم هاي حياتي بدن تحت تأثير بافت عفوني و مُرده قرار ميگيرند و در عملكردشان اختلال إيجاد ميشود . در اين مطلب به مواردي كه باعث زخم بستر ميشوند و أصول پيشگيري و تعيين ميزان خطر ابتلا به زخم بستر ميپردازيم .
عوامل إيجاد كننده زخم بستر :
به دو دسته عوامل مكانيكي و فيزيولوژي تقسيم ميشوند .
- عوامل مكانيكي : عوامل بيروني هستند كه بروي پوست و بافت نرم بدن تأثير مخرب گذاشته و باعث از هم گسيختگي بافت پوست و در نتيجه إيجاد زخم ميشوند . اين عوال شامل : فشار – سايش – رطوبت – بي حركتي –
- فشار : يكي از اصلي ترين و مهمترين عواملي كه باعث إيجاد و عميق شدن زخث بستر ميشود فشار است . بيماران در هنگام دراز كشيده به پشت يا به پهلو نقاطي از پوست بدنشان كه زير آنها استخوان هاي برامده است (مانند استخوان خاجي پشت باسن ، كتف ها ، پس سر ، پاشنه هاي پا ، ران پا برامدگي استوخان لگن ، بين دو زانو و قوزك پاها ) تحت فشار با تخت و استخوان قرار ميگيرند و إيجاد كوفتگي يا همان عدم خونرساني كه در موارد شديد باعث إيجاد نكروز (بافت سياه) ميشود . راه پيشگيري از اين عامل تغيير پوزيشن بيمار هر دو ساعت يكبار به يك سمت و استفاده از تشك هاي بادي (مواج) و بالا نگه داشتن نقاطي از بدن توسط رينگها مي باشد .
- سايش : يكي ديگر از عوامل مهم در إيجاد زخم بستر نيروهاي سايشي است كه هنگام جابجايي بيماران بر آنها اعمال ميشود . هنگام سايش بيمار بروي تخت ، پوست دچار ساييدگي و لايه اپيدرم آسيب ميبيند و همين امر باعث إيجاد زخم ميشود . راه پيشگيري از اين عامل استفاده از يك ملحفه جداگانه براي جابجا كردن بيمار و بلند كردن بيمار هنگام جايجايي است .
- بي حركتي : مهمترين عامل إيجاد زخم بستر بي حركتي است . معمولا بيماران بيهوش يا تحت درمان با داروهاي آرامبخش يا ضايعات نخاعي ، جراحي ها ي ارتوپدي كه نياز به استراحت مطلق دارد ، سكته هاي قلبي و مغزي ، كهولت سن و كم تحركي به دنبال آن و بيماران فلج در معرض زخم بستر هستند . در پي بيحركتي بيمار ، جريان خون كاهش يافته و بافت نرم در معرض خطر است . راه پيشگيري از اين عامل ماساژ روزانه اندامهاي بدن است .
- رطوبت پوست : خطر إيجاد زخم بستر در پوست هميشه مرطوب ، پنج برابر بيشتر از پوست خشك است . زيرا پوست مرطوب باعث شل شدن بافت همبند شده و اپي درم خيلي راحت تر از لايه ي درم جدا و زخم إيجاد ميشود . همچنين پوست مرطوب به ملحفه و بستر ميچسبد بنابراين اصطحكاك (كه خود يكي از علل إيجاد زخم بستر است ) را بيشتر ميكند .
- عوامل فيزيولوژي : عواملي هستند كه از داخل بدن را تحت تأثير قرار داده و باعث إيجاد زخم ميشوند . مانند تغذيه – جريان خون – بيمارس زمينه ايي مانند ديابت يا كليوي – شيمي درماني – راديوتراپي – MS –
- تغذيه : بيماران با تغذيه ناكافي و ميزان دريافت ويتامين ها و مايعات و پروتئين ناكافي شديدا در معرض ابتلا به زخم بستر هستند . راه پيشگيري تغذيه مناسب با ويتامين ها و مواد مغزي است .
زخم بستر مشكلي ناتوان كننده و دردناك است و عوارضي همچون كاهش كيفيت زندگي و افزايش هزينه هاي درمان براي بيمار به دنبال دارد . پر خطر بودن زخم بستر ، ضرورت استفاده از يك معيار اندازه گيري دقيق و روزانه را إيجاد ميكند تا با پيگيري دقيق بتوان از إيجاد زخم بستر پيشگيري كرد .
معيار برادن Braden Scale دقيق ترين سيستم اندازه گيري ميزان در خطر بودن بيمار در ابتلا به زخم بستر است كه در آن به شش موردي كه در إيجاد زخم بستر نقش اصلي را دارند اشاره شده است .
در جدول برادن از عدد ١ (شرايط خيلي بد ) تا عدد ٤ ( شرايط خوب و معمولي ) را توصيف ميكند . در بررسي بيماران هرچه نمره بيمار كمتر باشد ، بيشتر در معرض خطر ابتلا به زخم بستر است و مراقبت ويژه ايي نياز دارد . و هرچه نمره بالاتري دريافت كند ، ريسك ابتلا به زخم بستر را كمتر دارد .
معيار برادن
| حيطه هاي ابزار برادن | خيلي بد ١ | بد ٢ | كم خطر ٣ | عالي ٤ |
| درك حسي | كاملا محدود است | خيلي محدود است | كمي محدود است | عدم اختلال حسي |
| رطوبت پوست | هميشه مرطوب است | اغلب خيلي مرطوب است | گاهي كم مرطوب است | به ندرت مرطوب است |
| فعاليت | محدود به تخت است | محدود به صندلي است | گاه گاه قدم ميزند | هميشه قدم ميزند |
| تحرك | كاملا بي حركت است | حركت خيلي محدود است | حركت كمي محدود است | عدم محدوديت حركت |
| تغزيه | تغذيه خيلي ضعيف است | تغذيه احتمالا ناكافيست | تغذيه كافي است | تغذيه عالي است |
| اصطكاك و كشش | سايش مداوم وجود دارد | گاهي سايش وجود دارد | أصلا سايشي وجود ندارد |
بعد از بررسي هاي دقيق و تخصصي بيمار ، نوبت امتياز دهي به وضعيت بيمار از نظر ابتلا يا عدم ابتلا به زخم بستر است .
| خطر زخم بستر براي بيمار وجود ندارد | ١٩-٢٣ |
| نياز به آموزشهاي پيشگيري وجود دارد | ١٥-١٨ |
| خطر إيجاد زخم بستر متوسط است | ١٣-١٤ |
| خطر إيجاد زخم بستر بالاست | ١٠-١٢ |
| بسيار خطرناك است و نياز به مداخلات پيشگيرانه ويژه دارد | ٦-٩ |
در بررسي و مراقبت پيشگيرانه از زخم بستر ، پرستاران و مراقبان بيماران بايد اين نكته را در نظر داشته باشند كه هر بيمار در چه حيطه ايي كمبود دارد و نياز به مراقبت دارد ، به عنوان مثال ممكن است دو بيمار نمره هاي مشابه داشته باشند اما يك بيمار در تغذيه دچار مشكل باشد و بيمار ديگر محدوديت حركتي داشته باشند ، كاملا واضح و مبرهن است كه اين دو بيمار مراقبت هاي ويژه ي متفاوتي از هم دارند و بايد دقيقا مشكلاتي كه باعث كم شدن نمره شان شده برطرف شود .
